Biopsja fuzyjna: punkt zwrotny w wykrywaniu nowotworu prostaty

Rak prostaty jest jednym z najczęściej rozpoznawanych rodzajów nowotworów u mężczyzn. Choroba ta wymaga skutecznej diagnostyki i leczenia, i stwarza znaczące wyzwanie zdrowotne z uwagi na swoją powszechność, zwłaszcza u mężczyzn po 50. roku życia. Jak badana jest prostata u mężczyzn?

Badanie palpacyjne

Dla skutecznego leczenia nowotworu prostaty kluczowa jest dokładna diagnoza. Aby leczyć nowotwór musimy go najpierw znaleźć. Bez poprawnej diagnozy nie ma leczenia.

Podstawową metodą jest badanie palpacyjne, polegające na delikatnym wprowadzeniu palca lekarza przez odbyt pacjenta, aby ocenić powierzchnię i strukturę prostaty, która znajduje się niedaleko od odbytu. Jeżeli lekarz coś wyczuje, to jest wskazanie, aby przeprowadzić dokładniejszą diagnostykę czyli badanie rezonansu magnetycznego.

PSA z krwi

Mniej kłopotliwym sposobem diagnozowania jest określenie poziomu PSA z krwi, czyli antygenu specyficznego dla prostaty. Podwyższony poziom antygenu PSA może sugerować możliwość obecności nowotworu, ale jednocześnie może wynikać z innych czynników, takich jak stan zapalny.

Badanie histopatologiczne

Żadna z wyżej opisywanych metod nie daje 100% pewności, że jest wykryty nowotwór. Konieczne jest zawsze badanie histopatologiczne. Procedurą stosowaną w tym celu jest biopsja prostaty, która polega na pobraniu małego fragmentu tkanki prostaty. Pobrany wycinek, o średnicy około 1 mm i  długości około 2 cm jest następnie umieszczany pod mikroskopem, gdzie histopatolog ocenia czy są obecne zmiany. Standardowo wykonuje się biopsje pod kontrolą ultrasonografu. Niestety ultrasonografia ma swoje ograniczenia. Dlatego od dłuższego czasu przyjętą praktyką jest przeprowadzanie tzw. biopsji systematycznej. Ta metoda opiera się na pobieraniu wycinków tkanki z określonych obszarów prostaty, które statystycznie są najczęściej dotknięte nowotworem. Jeśli wynik biopsji jest dodatni, to stwierdzamy obecność nowotworu. W przypadku wyniku negatywnego istnieje możliwość, że nie ma nowotworu, ale także może wynikać to z tego, że pobierając próbkę nie trafiliśmy w obszar, gdzie nowotwór jest obecny.

Biopsja fuzyjna

Wyzwania związane z biopsją prostaty zainspirowały naukowców do opracowania innowacyjnej metody – biopsji fuzyjnej. Poprzez połączenie rezonansu magnetycznego z ultrasonografią, procedura ta stawia sobie za cel zwiększenie skuteczności wykrywania zmian nowotworowych oraz minimalizację ryzyka błędów diagnostycznych.

Biopsja fuzyjna. Jak przebiega ta innowacyjna procedura?

W pierwszym kroku lekarz przeprowadza badanie rezonansu magnetycznego prostaty. Następnie, wyniki są analizowane przez radiologa, który precyzyjnie wskazuje obszary sugerujące potencjalną obecność nowotworu. Te istotne informacje są przekazywane do systemu biopsji fuzyjnej. Pacjent jest umieszczany w pozycji litotomijnej, aby ułatwić dostęp do obszaru prostaty. Wykorzystując zaawansowane urządzenie do biopsji fuzyjnej, lekarz integruje dane z rezonansu magnetycznego z obrazami ultrasonograficznymi, co umożliwia precyzyjne kierowanie igły do podejrzanych obszarów. Podczas procedury, lekarz pobiera próbki tkanki prostaty z dokładnie zlokalizowanych obszarów potencjalnych nieprawidłowości. Pobrane próbki są następnie przekazywane do laboratorium, gdzie doświadczony histopatolog ocenia je pod mikroskopem, co pozwala na potwierdzenie lub wykluczenie obecności nowotworu oraz na dostarczenie istotnych danych diagnostycznych.

Czym się różni biopsja fuzyjna od standardowej?

Standardowa biopsja, czyli tzw. „ślepa biopsja”, nie wykorzystuje najnowszych technologii obrazowania, co sprawia, że odsetek wykrywania raka jest stosunkowo niski i jak pokazują badania* wynosi ~30-40%. Wynika to z faktu, że  taka  ilość nowotworów jest widoczna na obrazie ultrasonograficznym. Szczególnie w porównaniu z biopsją fuzyjną, gdzie badanie rezonansem magnetycznym pozwala wykryć ~80-90% nowotworów. Z tego powodu pomimo negatywnych wyników zwykłej biopsji nie można wykluczyć obecności raka..  

* ^{_{Badanie zostało przeprowadzone pod okiem dr Veeru Kasivisvanathan’a dla naukowego czasopisma medycznego „New England Journal of Medicine” w 2018 roku.}}