Leczenie stopy cukrzycowej i trudno gojących się ran

Ten artykuł skierowany jest do chirurgów, specjalistów od chorób naczyń tętniczych, żylnych i limfatycznych, pielęgniarek oraz do pacjentów – diabetyków.

W tym artykule znajdziesz odpowiedzi na pytania, takie jak:

1. Jakie są objawy stopy cukrzycowej?
2. Jak leczyć stopę cukrzycową?
3. Jakie zalecenia należy przekazać pacjentom z zespołem stopy cukrzycowej, aby poprawić ich stan zdrowia i zapobiec powikłaniom?
4. Jak system Vivostat® wpływa na leczenie stopy cukrzycowej i trudno gojących się ran u pacjentów? Badania
5. Jak przygotować autologiczną matrycę fibrynową?

Stopa cukrzycowa to problem zdrowotny, który nieleczony może prowadzić do uszkodzeń skóry, nerwów, naczyń krwionośnych oraz kości. Główną przyczyną stopy cukrzycowej jest nieprawidłowo leczona cukrzyca.

Zespół stopy cukrzycowej – przyczyny i objawy

Stopa cukrzycowa jest przewlekłym powikłaniem cukrzycy, a jej głównymi objawami są:

• owrzodzenia i rany na stopach,
• zmiana koloru skóry,
• zakażenie skóry i tkanek miękkich,
• deformacja stopy.

Nieprawidłowo leczona cukrzyca to główna przyczyna zespołu stopy cukrzycowej. Jako że cukrzyca prowadzi do uszkodzeń naczyń krwionośnych, przepływ krwi do stóp jest zmniejszony. Choroba osłabia również układ odpornościowy i mechanizmy obronne organizmu, dlatego rany trudno się goją. Warto wspomnieć również o neuropatii cukrzycowej, bo cukrzyca prowadzi do uszkodzeń naczyń krwionośnych, co skutkuje brakiem odczuwania bólu związanego np. z urazami czy otarciami.

Stopa cukrzycowa i trudno gojące się rany – jak leczyć?

Leczenie stopy cukrzycowej wymaga kompleksowego podejścia, które obejmuje zarówno medyczne, jak i codzienne, domowe działania. Kluczowe jest utrzymanie odpowiedniej kontroli poziomu glukozy we krwi. Pacjenci powinni więc stosować odpowiednie leczenie farmakologiczne i ściśle stosować się do zaleceń dietetycznych. Na co dzień powinni również dbać o swoje stopy – sprawdzać, czy nie pojawiły się na nich rany, zmiany skórne czy odciski. Te należy odpowiednio myć, osuszać i oczyszczać, często z pomocą specjalisty. W bardziej zaawansowanych przypadkach może być konieczne leczenie chirurgiczne, które obejmuje usunięcie martwych tkanek, a w skrajnych sytuacjach nawet amputację.

Pacjentom warto rekomendować również noszenie odpowiedniego obuwia ortopedycznego, które może zapobiec urazom i deformacjom stóp.

Jak system Vivostat® wpływa na leczenie stopy cukrzycowej i trudno gojących się ran u pacjentów?

Stopa cukrzycowa a Vivostat® – badania

Badanie nr 1

Niegojące się rany cukrzycowe stóp nadal stanowią wyzwanie dla systemu opieki zdrowotnej. Dodanie koncentratu autologicznych trombocytów zawierających czynniki wzrostu (PRF) do rany uważane jest za bardziej efektywne leczenie niż dostępne dzisiaj standardowe metody. W tym celu przeprowadzono badanie, podczas którego zastosowano dwie różne metody aplikowania tego sposobu leczenia (PRF) z perspektywy pielęgniarskiej.

Abstrakt: Prezentowane na Jubileumsriksstämman 26-28 listopada 2008 r. Göteborg, Szwecja

Gunilla Larsson1, Magnus Löndahl2 Klinika Stopy Cukrzycowej, Szpital Uniwersytecki

W badaniu wzięło udział 11 pacjentów leczonych raz w tygodniu przez 3-6 tygodni autologicznym leczeniem PRF. Do leczenia używano systemu Vivostat®, który jest zamkniętym, sterylnym systemem lub GPS, który jest bardziej otwartym systemem dostępnym na rynku.

Rany były wybierane według standardowego protokołu. Do klasyfikacji i fotografowania ran użyto skali PEDIS. Ponadto, dokumentowano skutki uboczne, jeśli występowały wraz z długością każdego leczenia. Rany były również mierzone przed każdym zabiegiem i dokumentowane w kartotece pacjenta.

6 pacjentów i łącznie 7 ran było leczonych systemem Vivostat®, a 5 pacjentów z łącznie 7 ranami otrzymało leczenie systemem GPS. W żadnej z grup nie wystąpiły oznaki głębokiej infekcji. Rany w obu grupach poprawiły się podczas leczenia. W ciągu miesiąca po ostatnim leczeniu, 2 rany w grupie Vivostat® i 1 rana w grupie GPS zamknęły się. Każde leczenie trwało około godziny z niewielkimi różnicami w zależności od pacjenta.

WNIOSKI

Z perspektywy pielęgniarskiej

• Vivostat® jest uważany za łatwiejszą metodę do użycia, ponieważ jest to zamknięty i sterylny system.
• Ryzyko kontaminacji krwi jest wyższe przy użyciu systemu GPS niż przy użyciu systemu Vivostat®.
• System GPS wymaga użycia mniejszej ilości krwi w porównaniu do Vivostat®, aby uzyskać tę samą objętość koncentratu trombocytów.
• Z perspektywy medycznej preferowany jest system Vivostat®, ponieważ jest uważany za bezpieczniejszy i łatwiejszy w obsłudze.

Z perspektywy pacjenta

• Leczenie koncentratem trombocytowo-fibrynowym wydaje się być bezpieczne, niezależnie od tego, czy używa się Vivostat® czy GPS.
• W tym pilotażowym badaniu nie było różnic między długością i zdolnością gojenia ran między różnymi metodami.

Obie metody muszą być dalej badane, zanim zostaną wprowadzone jako rutynowe leczenie.

Badanie nr 2

Doświadczenie kliniczne z Vivostat® Platelet Rich Fibrin (PRF®) w leczeniu owrzodzeń stopy cukrzycowej

Abstrakt: Prezentowane na 13eme Conference nationale des plaies et cicatrisations Niedziela, 18 stycznia – Wtorek, 20 stycznia 2009 Paryż, Francja

M Löndahl, MD1 1Oddział Endokrynologii, Szpital Uniwersytecki w Lund, Lund, Szwecja, magnus.londahl@med.lu.se

Czynniki wzrostu uwalniane z płytek krwi odgrywają ważną rolę w procesie gojenia ran. Autologiczne osocze bogatopłytkowe oraz autologiczne żele osocza bogatopłytkowego były stosowane w leczeniu przewlekłych ran i zgłoszono, że poprawiają one gojenie przewlekłych ran.

Koncepcja Vivostat PRF® to zautomatyzowany system przygotowania i skutecznego stosowania autologicznego PRF w leczeniu ran. 120 ml krwi pobiera się do jednostki przygotowawczej, przetwarza w jednostce automatycznego przetwarzania i w mniej niż 30 minut przygotowuje się około 5-6 ml Vivostat PRF®. Do Vivostat PRF® nie dodaje się w żadnym momencie trombiny ani składników bydlęcych. Strzykawka zawierająca Vivostat PRF® jest następnie ładowana do jednostki aplikacyjnej i aplikowana na ranę za pomocą Spraypen.

W badaniu wzięło udział 12 pacjentów z cukrzycą i przewlekłymi owrzodzeniami stóp. Byli leczeni PRF w ramach multidyscyplinarnego podejścia. Leczenie było podawane raz w tygodniu przez 6 tygodni.

Wyniki badań

Długoterminowy wynik pierwszych sześciu przypadków to 1/1 wyleczona przetoka i 3/5 wyleczonych owrzodzeń. Leczenie  przetoki i 5 owrzodzeń jest w toku. Nie zidentyfikowano jak dotąd żadnych lokalnych ani ogólnoustrojowych działań niepożądanych.

Wnioski: Vivostat PRF® wydaje się być bezpieczną i łatwą w obsłudze metodą leczenia przewlekłych owrzodzeń stopy cukrzycowej. Wyniki są obiecujące, ale potrzebne są dalsze kontrolowane badania, aby ocenić skuteczność kliniczną.

Wyniki udostępnione przez Vivostat

Jak działa Vivostat®?

Vivostat® to zamkniety system, w pełni zautomatyzowany oraz łatwy w obsłudze. Umożliwia powtarzalne przygotowanie autologicznej matrycy fibrynowej bez konieczności stosowania oddzielnego składnika – trombiny. Składa się z trzech komponentów:

• Procesor

Służy do przetwarzania krwi pacjenta i przygotowywania roztworu fibryny.

• Aplikator

Aplikator kontroluje dostarczanie matrycy fibrynowej do miejsca operowanego i oferuje wiele różnych trybów natryskiwania.

• Zestaw jednorazowego użytku

Zawiera wszystkie elementy potrzebne do przygotowania i aplikacji matrycy fibrynowej Vivostat®. Jest dostępny z szeregiem urządzeń aplikacyjnych zoptymalizowanych pod katem różnych procedur chirurgicznych.

Jak przygotować autologiczną matrycę fibrynową?

Podczas zabiegu chirurgicznego lub do 24 godzin przed nim, pobiera się od pacjenta 120 ml krwi, do której dodaje się cytrynian dostarczony z zestawem. Krew umieszcza się w procesorze, gdzie po naciśnięciu przycisku rozpoczyna się przetwarzanie. Po około 24 minutach autologiczna matryca fibrynowa jest gotowa do użycia. Następnie preparat jest łatwo wprowadzany do aplikatora i nakładany na miejsce zabiegu chirurgicznego za pomocą jednego z różnych urządzeń aplikacyjnych. Kiedy roztwór Vivostat® polimeryzuje, zamienia się w biały “żel”, który jest widoczny dla oka, co pomaga chirurgowi zobaczyć, w którym obszarze roztwór został zastosowany.

Autologiczna matryca fibrynowa, dzięki swoim właściwościom, przyspiesza procesy gojenia i regeneracji. Wpływa też na zmniejszenie stanu zapalnego oraz ogrywa rolę w kontroli hemostazy. Między innymi z tych powodów coraz więcej specjalistów wykorzystuje matryce fibrynowe jako leczenie uzupełniające, również w przypadku stopy cukrzycowej. Dodatkową zaletą preparatu Vivostat® jest jego autologiczny charakter, skutecznie redukujący ryzyko wystąpienia reakcji uczuleniowych.