Terapia CPM

„Im wcześniejsza mobilizacja stawu, tym lepiej”

R. Salter*

Geneza terapii CPM

Przeprowadzone w latach 70 XX wieku badania nad eksperymentalną wówczas terapią ciągłym ruchem biernym (CPM) dostarczyły naukowych podstaw dla współczesnej terapii CPM z zastosowaniem zmotoryzowanych urządzeń fizjoterapeutycznych. Pozytywne wyniki kliniczne osiągnięte dzięki obiecującej metodzie i uznanie z jakim przyjęli je lekarze, terapeuci i pacjenci zyskały dla tej metody szeroką akceptację. Wiele lat później, postęp technologiczny i kolejne wskazania do stosowania terapii CPM udowadniają, że ciągle odgrywa ona integralną i doniosłą rolę w rekonwalescencji po urazach i zabiegach ortopedycznych. Dla pacjentów jest to cenna i dobrze tolerowana metoda umożliwiająca szybkie przywrócenie funkcjonalności stawów, mobilności i niezależności.

Terapia CPM – Badania

Warto przyjrzeć się rezultatom klinicznym uzyskanym przez profesora Roberta Saltera w jego pionierskich badaniach przeprowadzonych na królikach z następującymi patologiami:

• uszkodzenia na pełnej grubości chrząstki;
• ostreseptyczne zapalenie stawu;
• złamania śródstawowe;
• częściowe rozdarcie ścięgna.

Króliki z uszkodzeniami na pełnej grubości chrząstki podzielono na 3 grupy terapeutyczne, w których wdrożono jedną z trzech poniższych metod leczniczych natychmiast po zabiegu:

• opatrunek unieruchamiający;
• przerywany ruch czynny (w klatce);
• ciągły ruch bierny.

Wnioski terapii CPM

• w grupie z opatrunkiem unieruchamiającym proces leczniczy charakteryzował się tworzeniem tkanki włóknistej i wielu zrostów stawowych;
• w grupie z ruchem czynnym w klatce typowe w przebiegu leczenia okazało się tworzenie tkanki włóknistej i słabo zróżnicowanej tkanki chrzęstnej;
• w grupie z CPM odnotowano przebieg leczenia z utworzeniem tkanki chrzęstnej szklistej w połowie przypadków uszkodzeń w ciągu 4 tygodni. Terapia CPM nie uszkadzała prawidłowej tkanki chrzęstnej.

Korzyści ze stosowania CPM w leczeniu tkanki chrzęstnej

• wzmożone odżywianie i aktywność metaboliczna;
• szybsze leczenie tkanek w obrębie stawów;
• regeneracja tkanki chrzęstnej.

Korzyści ze stosowania CPM w leczeniu ścięgien

• odbudowa powierzchni poślizgowej ścięgna;
• większa średnia siła zerwania ścięgna;
• nasilone leczenie poprzez dyfuzję z płynu maziowego;
• zapobieganie tworzeniu zrostów.

Ponieważ terapia CPM…

• zwiększa mobilność stawu i zakres ruchów;
• pomaga przeciwdziałać powikłaniom, takim jak sztywność stawu i zrosty;
• redukuje okres hospitalizacji pooperacyjnej;
• odbuduje pewność siebie pacjenta, dobre samopoczucie i niezależność.

Wskazania dla CPM stawu kolanowego i biodrowego

• zabieg wymiany stawu kolanowego;
• złamania (np. rzepki, plateau piszczeli, kości udowej);
• artroliza;
• operacja stawu biodrowego, włącznie z wymianą stawu, zespolenie złamania szyjki kości udowej, osteotomia;
• naprawa ścięgna;
• zabieg artroskopowy (np. wycięcie łąkotki, wycięcie rzepki);
• oparzenia, septyczne zakażenie stawu.

Wskazania dla CPM stawu barkowego

• zabieg wymiany stawu barkowego;
• powtórna dyslokacja kości ramiennej;
• uszkodzenie stożka rotatorów;
• złamania w górnym odcinku kości ramiennej;
• złamania łopatki;
• akromioplastyka;
• kapsulotomia;
• artroliza;
• synowektomia w reumatoidalnym zapaleniu stawów;
• wszystkie rodzaje sztywności stawu ramiennego.

Wskazania dla CPM stawu łokciowego

• złamania śródstawowe z otwartą redukcją i zespoleniem wewnętrznym (ORIF);
• przynasadowe złamania w okolicy stawu łokciowego z otwartą redukcją i zespoleniem wewnętrznym (ORIF);
• artroliza w pourazowej sztywności z ograniczonym zakresem ruchów w stawie łokciowym;
• uwalnianie zrostów pozastawowych;
• endoprotezoplastyka stawu łokciowego;
• synowektomia stawu łokciowego;
• artrotomia i drenaż w ostrym septycznym zakażeniu stawu łokciowego.

Wskazania dla CPM dłoni i nadgarstkastrong

• tenoliza ścięgna zginacza i prostownika;
• aponeurektomia w chorobie Dupuytrena;
• otwarta redukcja i zespolenie wewnętrzne złamań śródstawowych paliczków, trzonów paliczków oraz złamań przynasadowych i nasadowych paliczków;
• artroliza stawów śródręczno-paliczkowych;
• endoprotezoplastyka stawów śródręczno-paliczkowych, międzypaliczkowych bliższych oraz międzypaliczkowych dalszych;
• sztywność reumatoidalna/neurologiczna lub pooparzeniowa;
• kapsulotomia, artroliza i tenoliza w pourazowej sztywności stawów śródręczno-paliczkowych, międzypaliczkowych bliższych oraz międzypaliczkowych dalszych;
• synowektomia.

Wskazania dla CPM stawu skokowego

• bierna mobilizacja po zespoleniu wewnętrznym złamań;
• mobilizacja stawów stopy po operacyjnym lub zachowawczym leczeniu zmian i uszkodzeń w obrębie następujących struktur:
  • ścięgno Achillesa,
  • więzadło poboczne boczne,
  • więzadło poboczne środkowe.
• operacyjne wydłużanie ścięgna Achillesa w sztywności pourazowej;
• stopa końsko-szpotawa.

Terapia CPM jest efektywna kosztowo

*Salter, RB; Simmonds, DF; Malcom, BW; Rumble, EJ; MacMichael, D; Clements, ND. The biological effect of continuous passive motion on the healing of full-thickness defects in articular cartilages. An experimental investigation in the rabbit. J Bone Joint Surg. 1980; 62A: 1231-12151.