Krioterapia w medycynie

Krioterapia – historia

Krioterapia ogólnoustrojowa, zwana również kriostymulacją, polega na oziębieniu całego organizmu do temperatury od -100°C do -160°C na krótki okres od 1,5 minuty do 3 minut. Zabieg wykonuje się w kriokomorze lub kriosaunie. Leczenie zimnem stosowali już starożytni Egipcjanie. Początki współczesnej krioterapii w zastosowaniach medycznych datuje się od lat 70 XX wieku, kiedy to Toshiro Yamauchi zastosował oziębienie organizmu do leczenia schorzeń reumatologicznych.

W Polsce pierwsza kriokomora powstała we Wrocławiu w 1989 roku. Kriokomora składa się z dwóch części sterowanych komputerowo: z przedsionka, w którym panuje temperatura -60°C i komory właściwej.

Krioterapia – działanie

Efekt leczniczy, czy rehabilitacyjny oziębienia całego organizmu polega na wykorzystaniu odruchów neurowegetatywnych i zachodzących wyładowań we włóknach współczulnych unerwiających naczynia krwionośne. Na skutek działania niskich temperatur na skórę przy zachowaniu temperatury wewnątrz organizmu następuje pobudzenie procesów fizjologicznych, przyspieszenie metabolizmu, poprawa samopoczucia.

Ogólnie reakcje organizmu na niskie temperatury dzielimy na:

• Reakcje nerwowo-mięśniowe: wynikają ze zwiększonego wydzielenia beta-endorfin zwanych hormonami szczęścia, odpowiedzialnych za układ odpornościowy i uśmierzenie bólu. Na skutek zwolnionego przewodnictwa czuciowego i ruchowego następuje rozluźnienie napiętych mięśni oraz wzrasta ich siła. Szczególnie ważne w napięciach mięśni wokół zmienionych chorobowo stawów.
• Reakcje krążeniowe: wynikają ze skurczu naczyń krwionośnych skóry, ich ponownym rozkurczu i silnym przekrwieniu. Wpływa to na zmniejszenie obrzęków, przyspieszenie przemiany materii. Następuje wydalenie nagromadzonych produktów przemiany materii. Gwałtowne, krótkotrwałe oziębienie wykazuje właściwości antyoksydacyjne.
• Reakcje na samopoczucie: występuje subiektywna bezbolesność zarówno na powierzchni ciała jak i w jego wnętrzu. Znika uczucie zmęczenia.
• Reakcje hormonalne: w wyniku ekspozycji na zimno dochodzi do zwiększonego stężenia adrenaliny, noradrenaliny, ACTH, kortyzolu, a u mężczyzn również testosteronu. Adrenalina, noradrenalina i kortyzol to hormony związane z reakcją stresową organizmu. Krótkotrwały stres zwiększa odporność na ból, powoduje odpływ krwi z kończyn do serca i płuc oraz przyspiesza metabolizm.
• Wpływ na psychikę: w nielicznych jak dotąd badaniach wykazano, że leczenie zimnem korzystnie wpływa na zmniejszenie objawów depresji oraz zwiększa odczuwanie satysfakcji życiowej. U niektórych pacjentów po gwałtownym oziębieniu następuje wręcz poczucie euforii.

Udział krioterapii w różnych dziedzinach medycyny

Krioterapia w reumatologii

Krioterapia jest jedną z form leczenia fizykalnego w reumatologicznym zapaleniu stawów. U chorych stosuje się leczenie zimnem miejscowe za pomocą krioaplikatora lub kriostymulację ogólnoustrojową. Reakcją fizjologiczną na schłodzenie organizmu poniżej -100°C jest zmniejszenie obrzęku, wysięku, rozluźnienie mięsni szkieletowych, zmniejszenie bolesności stawów oraz działanie przeciwzapalne. Nieodzownym elementem krioterapii jest kinezyterapia polegająca na ćwiczeniach ruchowych w grupie bądź indywidualnych. Ma to dodatkowe znaczenie terapeutyczne zwiększające ruchomość stawów i zmniejszające obrzęki.

Dodatkowo pacjenci odczuwają po zabiegu stan głębokiej relaksacji, odprężenia co jest szczególnie istotne dla negatywnych skutków psychicznych długotrwałego bólu. Krioterapia w leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów jest metodą dobrze tolerowaną przez pacjentów, krótkotrwałą i skuteczną dla regulacji napięć mięśniowych całego ciała oraz zmniejszenia bolesności stawów.

Krioterapia w fizjoterapii

W fizjoterapii stosuje się zarówno schładzanie miejscowe (okłady zimne, okłady żelowe, kriożel, łatwo parujące substancje płynne (blokady zimne), okłady, masaże, nacierania lodem), jak i kriostymulację ogólnoustrojową. Wskazaniami są stłuczenia, krwiaki i urazy tkanek miękkich bezpośrednio po urazie do 4-5 dni; obrzęki po złamaniach i zwichnięciach we wczesnym okresie; ostre zapalenie ścięgien, torebek stawowych i mięśni; przykurcze stawowe pourazowe.

Krioterapia w medycynie sportowej

Oziębienie tkanki mięśniowej do temperatury poniżej -100°C powoduje zmniejszenie wydajności oddychania na poziomie komórki, uwalnia enzymy, hamuje rozpad wysokoenergetycznych związków (ATP, CP, glikogen). Leczenie kontuzji sportowych za pomocą niskich temperatur jest metodą bardzo skuteczną i dającą szybkie efekty. Wskazania stosowania krioterapii ogólnej obejmują kontuzje sportowe i urazy ostre, takie jak stłuczenia mięśni, krwiaki śródmięśniowe, skręcenia stawów, uszkodzenie więzadeł zewnątrzstawowych, urazy przeciążeniowe – entezopatia, tendopatia, osteochondroza, zaburzenia rzepkowo-udowe, zespół stożka rotatorów, zespół przedniego kompartymentu podudzi, jak też leczenie pooperacyjne.

Podstawowym zabezpieczeniem zawodów sportowych jak i treningów powinien być woreczek plastikowy z kostkami lodu („ice bag”). Miejscowe oziębienie za pomocą tak prostego wyposażenia zapewnia prawidłowe postępowanie w przypadku kontuzji sportowych narządów ruchu. Wśród trenerów rozpowszechniony jest skrót “PRICEM“, co oznacza Protection, Rest, Ice, Compresion, Elevation Medication -zabezpieczenie ortopedyczne , odpoczynek, chłodzenie, kompresja, elewacja kończyny, farmakologia. Obecnie najnowsze badania donoszą o modyfikacji owego postępowania na schemat “POLICE” – Protection, Optimal Loading, Ice, Compresion, Elevation Medication. Odstąpiona od unieruchomienia kończyna na rzecz Optymalnego Obciążania. Takie postępowanie w przypadku kontuzji sportowych polegające na natychmiastowym, miejscowym oziębieniu ma nieocenione działanie w przypadku urazów ostrych.

Sprawdź ofertę sklepu Meden-Inmed

Kriokomora Amazing MX-4CP

Jednoosobowa kriokomora Amazing Mx-4CP firmy Maximus to urządzenie przeznaczone do wykonywania zabiegów krioterapii ogólnoustrojowej stworzone z myślą o klinikach rehabilitacji, przychodniach oraz użytku domowym.

Kup teraz

Krioterapia w neurologii

Krioterapię stosuje się u osób ze schorzeniami neurologicznymi, których jednym z objawów są zmiany w obrębie narządów ruchu.

W czasie badań przeprowadzonych w Łodzi w Oddziale Rehabilitacji III Szpitala Miejskiego u pacjentów z objawami zmęczenia w stwardnieniu rozsianym odnotowano poprawę po 10 zabiegach krioterapii ogólnoustrojowej. Jednym z efektów była poprawa sprawności chodzenia wynikającej ze zwiększenia siły mięśni kończyn dolnych. Szczególny korzystny wpływ krioterapia miała na psychikę chorych z objawami zmęczenia na co wpływ miały zmiany hormonalne po zabiegach. Leczenie zimnem wpłynęło także korzystnie na przemianę materii i utlenowanie tkanek. Krioterapia ma także korzystny wpływ na homeostazę (równowagę) co sprzyja zachowaniu zdrowia i witalności.

Krioterapię stosuje się również z powodzeniem u dzieci i młodzieży z mózgowym porażeniem dziecięcym (MPDz). W grupach korzystających z zabiegów stwierdzono poprawę nastroju i zwiększenie aktywności w spontanicznej motoryce oraz wpływ na zmniejszenie spastyczności. Krioterapię stosuje się również w takich schorzeniach neurologicznych jak bóle głowy pochodzenia naczyniowego, rwa kulszowa, wzmożone napięcie mięśniowe powstające wskutek urazów oraz niedowładów spastycznych, ostre stany zapalne splotów i nerwów obwodowych.

Krioterapia w odnowie biologicznej

W latach 90 w Pracowni Krioterapii AWF we Wrocławiu liczne grupy sportowców były poddawane zabiegom krioterapii ogólnoustrojowej. Oprócz znacznego zmniejszenia dolegliwości pourazowych odnotowana znacznie większą zdolność do podejmowania wysiłków treningowych oraz lepsze wyniki w zawodach sportowych uczestniczących w terapii. Dalsze badania z udziałem wioślarzy z kadry olimpijskiej przeprowadzone w 2003 roku wykazały większą zdolność sportowców do intensywnych wysiłków przy dużym obciążeniu, krótszy czas regeneracji po treningu, obniżenie reakcji stresowej na skutek wysiłku fizycznego, znaczny wzrost mocy progowej. Subiektywnie sportowcy odczuwali wyższą motywację do intensywnych treningów, lepszą tolerancję. W badaniach wykonywanych w Zakładzie Usprawniania Leczniczego CSK MSWiA w Warszawie wykazano, że seria 10 zabiegów krioterapii ogólnoustrojowej poprawiła niektóre zdolności motoryczne, takie jak gibkość, równowagę, szybkość oraz siłę dynamiczną mięśni brzucha. Największe zmiany odnotowano w grupie korzystającej z zabiegów w najniższej dopuszczalnej temperaturze -160°C. Popularność stosowania kriostymulacji w odnowie biologicznej stale wzrasta wraz z rozwojem kriogeniki.

Krioterapia miejscowa zwana także kriodestrukcją

Przyłożenie za pomocą krioaplikatora miejscowo bardzo niskiej temperatury powoduje niszczenie tkanek i pękanie błon komórkowych. Zabiegi kriochirurgii stosuje się w leczeniu nowotworów, zaćmie, owrzodzeniu rogówki, nadżerki szyjki macicy, guzów krwawicznych, brodawczaków. Krioterapia jest coraz bardziej uznaną formą leczenia i rehabilitacji. Przeciwskazaniami do jej stosowania są ciężkie choroby serca i układu krążenia, nadwrażliwość na zimno, zespół Raynauda, zespół Sudecka, odmrożenia, stany wyniszczenia i osłabienia, ostre stany zapalne w przewlekłym okresie choroby. Zabiegi krioterapii ogólnoustrojowej są refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia.

Krioterapia w weterynarii

Zastosowanie krioterapii w leczeniu i rehabilitacji zostało wdrożone również do dziedziny weterynaryjnej. Krioterapię stosuje się głównie w przypadku koni biorących udział w wyścigach. Dzięki zabiegom koń sportowy może osiągać lepsze wyniki, znosi większe obciążenie i lepiej leczy urazy. Zwierzę lepiej wykorzystuje swój potencjał oraz osiąga lepsze wyniki. Zabiegi w kriokomorze coraz częściej stanowią element holistycznej opieki i planu treningowego najlepszych koni wyścigowych.

Kriokomora dla koni

Pomaga osiągnąć lepsze wyniki sportowe, umożliwiając wdrożenie pełnych cykli treningowych. Terapia pozwala koniom sportowym osiągnąć i utrzymać ich pełny potencjał. Krioterapia jest doskonałym uzupełnieniem systemu treningowego, pozwalającego przesuwać granice, osiągać przewagę nad konkurencją i utrzymywać ciało konia w szczytowej formie fizycznej.

Kup teraz