Rola lekarzy w walce z rakiem piersi

15 października obchodzony jest Światowy Dzień Walki z Rakiem Piersi. Jest to czas, w którym szczególnie pacjentki zachęcane są do wykonywania samobadań piersi, a także do regularnych badań profilaktycznych – USG i mammografii.

Rola lekarza w profilaktyce, diagnostyce i leczeniu

Lekarze odgrywają istotną rolę w każdym z etapów opieki nad pacjentem – od profilaktyki, przez diagnozę, aż po leczenie i rehabilitację. Ważna jest więc edukacja, bo wczesne wykrycie choroby znacznie zwiększa szansę na wyzdrowienie.

Samobadanie piersi pacjentki powinny wykonywać raz w miesiącu, po zakończonej miesiączce. Dojrzałe kobiety, które już nie miesiączkują, również powinny wykonywać badanie, w ten sam dzień każdego kolejnego miesiąca (wiek uważany jest za najistotniejszy czynnik ryzyka zachorowania na raka piersi)!

Te objawy mogą okazać się niepokojące i powinny być skonsultowane z ginekologiem:

• twarde, grochowate zgrubienia w piersi,
• zmiana kształtu piersi,
• zmiana koloru skóry piersi,
• zmiany w obrębie brodawki – wciągnięcie lub zmiana kierunku brodawki, zmiany w obrębie otoczki brodawki, samoistny wyciek z brodawki.

Ważne! 1 na 100 zachorowań na raka piersi występuje u mężczyzn.

Profilaktyka dostosowana do wieku

Jak podaje gov.pl, rak piersi stanowi ok. 23% wszystkich zachorowań z powodu nowotworów złośliwych u kobiet i ok. 14% zgonów z tego powodu. Według statystyk rocznie raka piersi rozpoznaje się u 1,5 miliona kobiet na całym świecie, a ok. 400 tysięcy umiera z tego powodu. Mimo prowadzonej na szeroką skalę edukacji i zachęcania pacjentek do badań profilaktycznych, statystyki są zatrważające.

Wizyty u ginekologa u wielu kobiet budzą niepokój, co prowadzi do odwlekania wizyt kontrolnych. Źródłem stresu może być dyskomfort związany z intymnością badania, obawa przed diagnozą, a także lęk przed negatywnymi wynikami. Badania piersi są na ogół bezbolesne i trwają krótko, a badania kontrolne są kluczowe dla wczesnego wykrycia zmian nowotworowych. Korzyści zdrowotne znacznie przewyższają ewentualny dyskomfort związany z wizytą u ginekologa.

Ogólne wytyczne dotyczące profilaktyki

• Pacjentki w wieku 20-40 lat – samobadanie piersi raz w miesiącu (po miesiączce), badanie przez lekarza co 1-3 lata (USG),
• Pacjentki w wieku 40-50 lat: mammografia raz w roku (jeśli występuje podwyższone ryzyko zachorowania) lub co 2 lata,
• Pacjentki w wieku  50-69 lat: mammografia raz w roku lub co 2 lata,
• Pacjentki po 70. roku życia: kontynuacja mammografii w zależności od stanu zdrowia.

Częstotliwość każdego z wymienionych badań powinna być skonsultowana z lekarzem (ginekolog może zalecić częstsze/rzadsze wykonywanie badań kontrolnych, w zależności od stanu zdrowia pacjentki).

Rak piersi – czynniki ryzyka

Ryzyko zachorowania na raka piersi zależy od wielu czynników, zarówno genetycznych, jak i środowiskowych. Wczesne rozpoznanie nowotworu ma kluczowe znaczenie dla skuteczności leczenia, dlatego tak ważna jest rola lekarzy w edukacji, profilaktyce i diagnostyce.

• Płeć – rak piersi najczęściej występuje u kobiet.
• Wiek – ryzyko zachorowania na raka piersi (zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn) wzrasta wraz z wiekiem. Około 80% zachorowań dotyczy kobiet po 50. roku życia.
• Genetyka – 5-10% nowotworów piersi ma podłoże genetyczne.
• Gęsta tkanka gruczołowa – gęsta tkanka piersi może być bardziej podatna na mutacje komórkowe, co może zwiększać ryzyko nowotworzenia.
• Nowotwór w przeszłości – rak piersi w przeszłości ponad trzykrotnie zwiększa ryzyko zachorowania na raka drugiej piersi.
• Otyłość, niezdrowy tryb życia.

Rak piersi przez wiele pacjentek kojarzony jest z chemioterapią, mastektomią i innymi inwazyjnymi formami leczenia, które budzą silny lęk i strach o własne życie. Należy jednak pamiętać, że nie każdy guz jest rakiem piersi i że rak piersi wykryty na wczesnym etapie jest wyleczalny. Regularne badania profilaktyczne mogą więc uratować życie!

Wsparcie psychologiczne pacjentek onkologicznych

Diagnoza nowotworu to ogromny wstrząs emocjonalny. Wywołuje stres, lęk i często poczucie bezradności, dlatego tak ważne jest odpowiednie podejście lekarzy do pacjentów zmagających się z nowotworem. Kluczową rolę odgrywa również wsparcie
psychologiczne, które pomaga radzić sobie z trudnymi emocjami oraz buduje odporność psychiczną, która jest bardzo ważna w procesie leczenia. Adaptacja do nowej rzeczywistości nie jest łatwa, jednak jest możliwa.

Najczęstsze mity dotyczące raka piersi

Mit – mężczyźni nie chorują na raka piersi
Wyjaśnienie – choć zdarza się to niezwykle rzadko, to mężczyźni również chorują na raka piersi.

Mit – młode kobiety nie chorują na raka piersi
Wyjaśnienie – choć wiek jest jednym z najistotniejszych czynników ryzyka zachorowania na raka piersi, nie oznacza to, że na raka piersi nie może zachorować młoda kobieta. Pacjentkami onkologicznymi są również młode kobiety, dlatego tak ważne jest przeprowadzanie badań profilaktycznych niezależnie od wieku.

Mit – każdy guzek w piersi to rak
Wyjaśnienie – nie każdy guzek w piersi oznacza raka! Większość guzków w piersiach jest łagodna. Wyczuwalny guz może okazać się np. torbielem.

Mit – objawem raka piersi jest wyczuwalny guz
Wyjaśnienie – rak piersi może rozwijać się bezobjawowo, zwłaszcza w początkowym stadium.

Mit – rak=chemioterapia
Wyjaśnienie – chemioterapia jest jedną z metod leczenia, jednak niejedyną. Metoda leczenia dostosowywana jest indywidualnie do każdej pacjentki, a może być nią m.in. radioterapia czy leczenie operacyjne.  

Leczenie raka piersi

• Leczenie chirurgiczne

Celem operacji chirurgicznej jest wycięcie guza w całości z odpowiednim zapasem zdrowych tkanek, z zaoszczędzeniem miąższu gruczołu i skóry w stopniu, który jest bezpieczny z punktu widzenia nawrotu raka. Podstawowe rodzaju operacji obejmują: wycięcie części piersi, wycięcie całej piersi z węzłami chłonnymi pachy, wycięcie całej piersi bez węzłów chłonnych, wycięcie wartowniczego węzła chłonnego (wycięcie 1-3 węzłów chłonnych z pachy), wycięcie wszystkich węzłów chłonnych z pachy. Chirurg przeprowadzający operację chirurgiczną zobowiązany jest również do dbałości o efekt kosmetyczny – blizna powinna być pozioma lub nieco skośna.

• Chemioterapia

Chemioterapia to leczenie systemowe, co oznacza, że działa na cały organizm. Oprócz komórek nowotworowych niszczone są więc także prawidłowo dzielące się komórki, przez co pacjenci zmagają się z nieprzyjemnymi skutkami ubocznymi m.in.: utratą włosów, osłabieniem, utratą wagi, nudnościami, biegunką lub zaparciami, zaburzeniami nastroju, zaburzeniami miesiączkowania, utratą wagi. U pacjentów z rakiem piersi chemoterapia zmniejsza ryzyko nawrotu choroby i jej rozsiewu.

• Hormonoterapia

Hormonoterapia stosowana jest u pacjentów, u których stwierdzono obecność receptorów hormonalnych w komórkach nowotworowych, a jej celem jest zmniejszenie wpływu hormonów na wrażliwe komórki nowotworowe. Leczenie polega więc na zablokowaniu receptorów lub zmniejszeniu poziomu hormonów w organizmie. Hormonoterapia stosowana jest jako samodzielne leczenie, jak i jedna z kilku metod leczenia.

• Radioterapia

Radioterapia, czyli metoda leczenia wykorzystująca oddziaływanie promieniowania jonizującego z materią, stosowana jest u chorych na nowotwory jako samodzielna metoda leczenia lub w połączeniu z innymi metodami np. z chemioterapią. W przypadku raka piersi, radioterapia stosowna jest jako działanie uzupełniające po zabiegach chirurgicznych (wycięcie guza i regionalnych węzłów chłonnych z pozostawieniem piersi/mastektomia z usunięciem regionalnych węzłów chłonnych) w celu zmniejszenia ryzyka nawrotu choroby po zabiegu chirurgicznym.

Zachęcamy do zapoznania się z informacjami o leczeniu zmian w piersiach za pomocą termoterapii wykorzystującej technologię ECHOLASERA – Zobacz: Leczenie zmian w piersiach

Odpowiednie wyposażenie gabinetów ginekologicznych – dlaczego jest tak ważne?

Dobrze  wyposażone gabinety ginekologiczne odgrywają kluczową rolę w zapewnieniu wysokiej jakości opieki zdrowotnej dla kobiet. Zaawansowany sprzęt diagnostyczny umożliwia wykrycie ewentualnego schorzenia, zanim zacznie dawać jakiekolwiek objawy. Co ważne, technologia umożliwia również przeprowadzanie mniej inwazyjnych badań/zabiegów, co znacznie zwiększa komfort pacjentów oraz nie musi wiązać się z długą rekonwalescencją.